Christine Otten heeft kort voor de tachtigste verjaardag van haar vader weer contact met hem gezocht.Haar vader was psychiatrisch patient en sinds haar achttiende heeft Christine nauwelijks contact met hem gehad.
Ze kruipt in dit boek in de huid van haar vader, zijn jeugd en haar eigen jeugd in Deventer.
De relatie van haar ouders en de gesprekken die ze in de laatste jaren met haar vader gehad heeft.
Een aangrijpend boek over ouders, kinderen, familie, afkomst, psychische problemen en hoe men daar mee omgaat.
Het boek verscheen net na de dood van haar vader, die in augustus 2012 overleed.
Recensie Vrij Nederland januari 2013:
‘Welk kind wil zijn ouder opzoeken in een inrichting?’In Om adem te kunnen halen benoemt ze dat voorheen on(be)noembare. Haar vader, aan wie deze roman is opgedragen, is drieëntachtig geworden. De laatste drie jaar van zijn leven had ze op zijn instigatie weer contact met hem. Daarvoor kon dat niet, uit angst: ‘Alsof hij in staat was alles van haar af te pakken, alles waarvan ze hield, alles wat ze had opgebouwd tot nu toe, haar gezin, haar carrière. Hij was het levende bewijs dat je kon verliezen in dit leven. Hij was haar vader. Welk kind wil zijn ouder opzoeken in een psychiatrische instelling?’ En: ‘Jarenlang was ik uit zijn buurt gebleven, niet eens zozeer uit angst voor besmettelijkheid van zijn irrationele angsten voor ziektes en dood die hem zijn hele leven al – met tussenpozen – kwelden. Het is meer alsof mijn vader me met één klein gebaar zou kunnen betoveren. Alsof hij een kwade fee was die mijn zwaktes en onderhuidse angsten kende en kon bespelen wanneer hij daar zin in had, zelfs mijn dromen waren niet veilig voor hem.’
Over die angst in beider levens – doodsangst bij hem, paniek met een depressieve ondertoon bij haar – schrijft Otten huiveringwekkend precies. Haar angst tijdens het lopen in een gevaarlijke straat in New Orleans, die almaar langer en langer lijkt te worden. Of de confrontatie met haar vaders gekte, vanuit puberperspectief: ‘Ik dacht aan die keer dat ik de badkamer binnenkwam en mijn vader voor de spiegel zag staan in zijn pyjamabroek. En dat hij gewoon naar zichzelf bleef kijken, ook al zei ik “sorry”.’ Beeldend schrijft Otten over haar eigen duisternis: ‘Het was alsof ik viel, alsof er rotjes ontploften in mijn aderen.’ Indringend zijn de weerkerende, diep tragische scènes waarin ze hem uit haar leven bant. Op een gegeven ogenblik staat hij – ze is een puber – weer in de woonkamer en zegt: ‘Ik hou het niet meer uit, tussen al die gekken, ik kom thuis.’ Haar reactie: ‘Je kunt hier niet zijn.’ Hij druipt af, verslagen.
Betrapt
Om adem te kunnen halen is, via de acceptatie van haar vader, Ottens verlate liefdesblijk aan hem. Tegen haar moeder kan ze zeggen: ik hou van je. Tegen haar vader, die ze van literair leesvoer voorziet, zegt ze bij leven datzelfde via deze formulering: Heb je nog genoeg te lezen? Nu hij dood is, kan ze het directer zeggen.
Toch is de intrigerendste scène er een waarin Otten zonder woorden zit. Tijdens een diner in 2005 in Michigan zit ze aan tafel bij een zwarte familie en Melvin, een geleerde, vraagt haar waarom ze zich als blanke vrouw zo aangetrokken voelt door zwarten en hun geschiedenis. Die vraag overvalt haar. Jullie muziek, zegt ze uiteindelijk, want haar grootouders hielden daar al van. Zegt Melvin: ‘Als jouw grootouders naar Paul Robeson luisterden, waarom schrijf je dan niet over hen, of over je eigen ouders?’ Otten voelt zich naar eigen zeggen ‘betrapt’ en komt niet meer op die vraag terug. Maar haar roman geeft antwoord: haar al te symbiotische fascinatie voor de zwarte dichter Umar Bin Hassan is een vorm van Vatersuche. Umar is even excentriek als haar vader, maar in vergelijking met hem onafhankelijk. Na deze onbewuste exercitie kon zij pas op zoek naar haar eigen vader. En kon zij het onzegbare gloedvol zeggen.
Auteur: Christine Otten
Titel: Om adem te kunnen halen
Jaar van uitgave: 2012
P: 191
Uitgeverij: Atlascontact
Isbn: 9789025435820(ms)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten